Zjedz śniadanie, będziesz...mądry!

Śniadanie pozytywnie wpływa na samopoczucie, zwiększa koncentrację, efektywność uczenia się. Tymczasem według badań 41 proc uczniów gimnazjów nie je go wcale.

Pół szklanki płatków owsianych, garść rodzynek, kilka orzechów, pestek dyni i ziaren słonecznika - tyle potrzeba, aby w kilka minut przygotować zdrowe i smaczne śniadanie. Natomiast z badań Instytutu Żywności i Żywienia wynika, że 27 proc uczniów szkół podstawowych i 41 proc uczniów gimnazjów wychodzi z domu na czczo. Drugiego śniadania nie je od 24 do 50 proc dzieci. To w rzeczywistości spory, bo lista korzyści wynikających z codziennego spożywania dobrej jakości śniadań jest długa. - Przede wszystkim wspiera ono harmonijny rozwój intelektualny i fizyczny dzieci i młodzieży. Zmniejsza też ryzyko rozwoju otyłości. Warto pamiętać o tym, że pierwsze i drugie śniadanie, dostarczające organizmowi potrzebnej energii i składników odżywczych, wpływają m.in. na lepszą koncentrację, zapamiętywanie i zdolność uczenia się, a w efekcie na lepsze wyniki w nauce i pracy - informuje prof. Mirosław Jarosz, dyrektor Instytutu Żywności i Żywienia

Jedz śniadanie, ucz się lepiej

- Śniadanie jest bardzo ważnym posiłkiem, ponieważ organizm człowieka w bardzo ograniczonym stopniu magazynuje węglowodany. Po nocnym poście, trwającym 8-10 godzin, zapasy węglowodanów w organizmie są bardzo niskie. A to właśnie węglowodany, a dokładnie glukoza, są głównym paliwem dla naszego mózgu. Brak śniadania powoduje zatem, że organizm nie pracuje wydajnie. Dziecko, które nie zjadło śniadania szybciej się męczy, ma problemy ze skupieniem uwagi, jest rozdrażnione - mówi ekspert dietetyki Maria Pabich, współautorka bloga jakzdrowozyc.pl .

Badania Instytutu Żywności i Żywienia wykazały również, że jeśli już podajemy dziecku śniadanie, jest ono lepszej jakości niż to, które pojawiało się na talerzach na przestrzeni ostatnich 35 lat. Niestety nie pokrywa się to z jakością śniadań drugich - w plecakach lądują drożdżówki, parówki, słodycze. A tymczasem skomponowanie posiłku na wynos, może być naprawdę proste. - Drugie śniadanie powinno zapewnić około 10 proc dziennego zapotrzebowania energetycznego. Przygotowując w domu drugie śniadanie mamy pewność, że dziecko zje wartościowy posiłek, a nie sięgnie po słodkiego batona. Jako drugie śniadanie najlepiej sprawdzają się kanapki. Warto przygotować je z pełnoziarnistego pieczywa, z dodatkiem warzyw (pomidor, papryka, ogórek) i różnych zielonych liści - przekonuje pani Maria - Nie ograniczajmy się tylko do sałaty, do kanapek można również dodać rukolę, jarmuż, kapustę pekińską czy natkę pietruszki. Częścią drugiego śniadania powinien być również owoc (jabłko, gruszka, banan, winogrona). Dziecku można również dać garść orzechów i suszonych owoców, które są nie tylko wysokokaloryczne, ale także bogate odżywczo. Do picia polecam wodę mineralną, kolorowe napoje i słodzone soki mają w sobie zbyt wiele cukru.

Niedaleko pada jabłko od jabłoni

Problem praktycznie nie istnieje wśród dzieci uczęszczających do klas I-III, gdyż w tym okresie jeszcze rodzice mają bezpośredni wpływ na to kiedy i co jedzą ich pociechy. Kryzys rozpoczyna się w klasach starszych, a prawdziwe utrapienie - w gimnazjum. Niewątpliwie przykład idzie z góry, bo z badań Instytutu Żywności i Żywienia wynika, że śniadań nie spożywa od 10 do 40 proc dorosłych. Rano nie kultywuje się wspólnych posiłków, bo nikt nie ma na to czasu. Same dzieci przyznają, że przed szkołą brakuje im chwili na to, aby spokojnie usiąść i zjeść śniadanie. Tłumaczą się również, że po przebudzeniu się nie są głodne. Mają świadomość, że przed wejściem do szkoły mogą wstąpić do sklepu i kupić przekąskę. Niestety zwykle okazuje się, że przekąską stają się drożdżówki, chipsy, batoniki, co już jest wstępem do utrwalenia nieprawidłowych nawyków żywieniowych oraz nadwagi i otyłości. - Podstawą śniadania powinny być płatki owsiane, jęczmienne czy żytnie i różne kasze np. jaglana (węglowodany złożone) z dodatkiem świeżych owoców (źródło witamin i minerałów). Warto również wzbogacić je w orzechy, migdały, pestki dyni czy słonecznika. Produkty te są bardzo wartościowe, zawierają białko i zdrowe tłuszcze, które są niezbędne do rozwoju mózgu dziecka. Kaszę jaglaną można ugotować wieczorem, a rano tylko wymieszać z owocami i bakaliami - przekonuje Maria Pabich.

Także szkoły zaczynają angażować się w zdrowe żywienie. - Naszym, czyli nauczycieli zadaniem jest, aby szkoła była kojarzona z "dobrymi rzeczami", które będą kształtować m.in. zdrowe nawyki żywieniowe. Chociaż nie możemy ingerować w przynoszone do szkoły kanapki lub przekąski, możemy swoimi działaniami korygować i eliminować złe nawyki żywieniowe - przekonuje Mirosława Bruś, dyrektor Szkoły Podstawowej nr 31 w Częstochowie.

Zdrowa szkoła na start

A placówka działa w tym temacie intensywnie. Na zajęciach technicznych uczniowie klas 4-6 realizują temat "Jem zdrowo i kolorowo" związany z propagowaniem spożywania warzyw i owoców pięć razy dziennie. Nauczyciele przyrody kilka razy w roku prowadzą warsztaty kulinarne, podczas których uczniowie mają okazję wymiany doświadczeń w zakresie samodzielnego komponowania zdrowych potraw. - Każdego roku obserwujemy coraz większe zainteresowanie dzieci i rodziców tą "kulinarną" formą zajęć. Dużą popularnością cieszy się również coroczna akcja "Kolorowy tydzień". Każdego dnia dzieci przynoszą warzywa i owoce w określonym kolorze, dopełniając to również swoim... ubiorem. Żółty poniedziałek, zielony wtorek, czerwona środa, fioletowy lub pomarańczowy czwartek czy kolorowy piątek są pretekstem do pokazania wszystkim szerokiej gamy możliwości, z jakiej warto korzystać - mówią nauczyciele z częstochowskiej podstawówki.

Efekty? - Na podstawie obserwacji dzieci spożywających drugie śniadanie w świetlicy i spostrzeżeń wychowawców klas możemy stwierdzić, że dzieci odżywiają się zdrowo. Cieszy nas widok przygotowanych w domu pudełeczek z obranymi marchewkami, jabłkami, winogronem, pokrojoną papryką lub ogórkiem. Barwne przekąski są wspaniałym dopełnieniem zdrowych kanapek - mówi Beata Sobczak-Kuca, nauczycielka WF-u - Jak podkreślają wychowawczynie klas młodszych, których dzieci spożywają wspólne śniadania w salach. Miłe jest także zjawisko częstowania się "zdrowymi przekąskami". Jest to okazja do utwierdzenia dzieci w prawidłowych wyborach i wymiany pomysłów. Wzajemne inspirowanie się zachęca kolejne dzieci do dbania o właściwy posiłek. Cieszy nas, że np. "kanapka z czekoladą" pojawia się bardzo sporadycznie i... nie spotyka się ona z aprobatą rówieśników.

Program WF z Klasą

WF z Klasą to program, który wspiera nauczycieli WF-u i daje im inspirację do prowadzenia bardziej zróżnicowanych i atrakcyjnych lekcji, które są przyjemnością dla każdego. Promuje zdrowy tryb życia, zdrowe odżywianie, aktywizację uczniów mniej sprawnych, równe traktowanie chłopców i dziewcząt oraz zaangażowanie społeczności lokalnej w sportowe życie szkoły. Program prowadzony przez Centrum Edukacji Obywatelskiej we współpracy z "Gazetą Wyborczą" i portalem Sport.pl, współfinansowany ze środków Ministerstwa Sportu i Turystyki. Program objęty jest honorowym patronatem Minister Edukacji Narodowej, Ministra Sportu i Turystyki i Ministra Zdrowia. Działania realizowane są przy wsparciu PGNiG. Więcej o WF z Klasą przeczytasz na stronie www.wfzklasa.pl .